Terwijl Pesach nadert, bruist Jeruzalem van de activiteit. Joodse gezinnen zijn druk bezig met de voorjaarsschoonmaak, waarbij ze chametz (zuurdesem) uit hun huizen verwijderen als voorbereiding op het zeven dagen durende feest van Ongezuurde Broden. Het is een tijd van herdenking – de Uittocht uit Egypte – maar naast de fysieke bevrijding weerspiegelt het een dieper, tijdloos verhaal: onze geestelijke reis van de slavernij van de zonde naar de zegevierende vrijheid in Christus.

Dit seizoen markeert ook het begin van de Hebreeuwse maand Nisan, de bijbelse “eerste maand”, toen God verklaarde: “Deze maand zal jullie begin der maanden zijn.” (Exodus 12:2) Terwijl Rosj Hasjana het Joodse burgerlijke nieuwjaar is, is Nisan de eerste maand op de kerkelijke kalender. Van de vier Joodse Nieuwjaren (1 Nisan, 1 Elul, 1 Tishrei, 15 Shevat) springt Nisan eruit – het herinnert aan het moment waarop een natie werd geboren en haar reis van slavernij naar belofte begon. Interessant is dat het woord Nisan afkomstig is van het Hebreeuwse woord nitzan, wat “knop” betekent en de lente symboliseert – een nieuw seizoen en een nieuw begin.

Het Exodusverhaal gaat niet alleen over een historische ontsnapping uit Egypte – het is een levend, doorlopend verhaal dat ons begrip van ware vrijheid blijft vormen. Hoewel de Israëlieten fysiek vrij waren, moesten ze nog steeds genezen van het trauma van de slavernij. Vandaag de dag ervaren velen een soortgelijke paradox: fysieke vrijheid maar innerlijke slavernij. Het Exodusverhaal leert ons dat ware bevrijding innerlijke genezing vereist – een proces dat net zo belangrijk is, zo niet belangrijker, dan fysieke emancipatie.

Dit jaar voelt dat verlangen naar vrijheid extra sterk. Israël wordt geconfronteerd met aanhoudende conflicten, toenemend antisemitisme en de pijnlijke realiteit van 59 gijzelaars die nog steeds worden vastgehouden in Gaza. De eeuwenoude kreet “God, bevrijd ons” weerklinkt met urgentie. Zoals Exodus 3:7 ons eraan herinnert, God ziet, hoort en kent het verdriet van Zijn volk – en Hij handelt nog steeds.

In elke generatie nemen de “Farao’s” nieuwe vormen aan: onrechtvaardigheid, onderdrukking en systemen die de kwetsbaren verpletteren. Maar geen enkele macht kan Gods wil tot bevrijding weerstaan. Zelfs het Hebreeuwse woord voor Egypte, mitzrayim, betekent “nauwe plaatsen” – een symbool voor alle ruimtes waar we ons gevangen of beperkt voelen. Maar God belooft bevrijding van deze mitzrayim-momenten, of het nu fysiek, emotioneel of geestelijk is. Zoals Hij in Exodus 6:6-7 verklaarde: “Ik zal je eruit halen… Ik zal je redden… Ik zal jullie verlossen… Ik zal jullie tot Mijn volk nemen.”

Deze vier beloften worden belichaamd in de vier bekers van de Pesach Seder, die elk een verschillend aspect van Gods verlossingsplan symboliseren. De eerste beker, de Beker van Heiliging, markeert Gods belofte om Zijn volk uit de slavernij te halen. De tweede beker, de beker van bevrijding, betekent hun vrijheid uit slavernij. De derde beker, de beker van verlossing, vertegenwoordigt de machtige daad van Gods redding, terwijl de vierde beker, de beker van lof, Gods verbondsrelatie met Zijn volk viert.

Voor christenen vindt deze belofte van bevrijding zijn ultieme vervulling in Jezus Christus, ons Pesachlam. Hij belichaamt de derde beker – de beker van verlossing – door Zijn offer aan het kruis. Door Hem zijn we bevrijd van zonde en dood. “Als de Zoon u vrijmaakt, zult u ook vrij zijn” (Johannes 8:36). Vrijheid in Christus is niet gebonden aan omstandigheden – het is eeuwig.

Deze Pesach, als Joodse huizen zuurdesem verwijderen – een symbool van zonde – worden we eraan herinnerd om ook onze harten te reinigen. Zoals Paulus schrijft in 1 Korintiërs 5:7-8, worden we opgeroepen om het feest te vieren “met het ongezuurde brood van oprechtheid en waarheid”. Dit zuiveringsproces is zowel geestelijk als lichamelijk.

Moge dit seizoen onze harten aanzetten tot voorbede, op zoek naar vrijheid, niet alleen voor onszelf, maar voor iedereen die nog gebonden is. Moge God snelle bevrijding brengen en ons allen uit nauwe plaatsen leiden naar de wijd open vrijheid van Zijn verlossende liefde.

Chag Pesach Sameach!

Geschreven door Marelinke van der Riet
Hoofdfoto: Aida L/Unsplash