Dit jaar wordt Sjavoeot – ook wel het Wekenfeest genoemd – gevierd van 2-3 juni. Het herdenkt een van de meest cruciale gebeurtenissen in de Joodse geschiedenis: het geven van de Tien Geboden op de berg Sinaï. Toch is Sjavoeot meer dan een viering van de majestueuze wet; het is de herinnering aan een heilig verbond – een geestelijk “huwelijk” tussen God en het volk van Israël, gesloten als onder een chuppah op de Sinaï.

Net zoals een bruid en bruidegom geloften uitwisselen, aanvaardden de Israëlieten bij de Sinaï de Thora en gingen ze een bindende relatie aan met hun Schepper. In deze context wordt de Torah vergeleken met een ketoeba – een huwelijkscontract – dat het blijvende verbond tussen God en Zijn volk symboliseert. Elk jaar wordt deze spirituele verloving gevierd als een herinnering aan die toewijding om alleen de Schepper God te aanbidden en te dienen.

Een van de centrale gebruiken van Sjavoeot is Tikkun Leil Sjavoeot, de traditie om de hele nacht wakker te blijven om de Torah te bestuderen. Dit wordt gedaan ter voorbereiding op het symbolisch opnieuw ontvangen van de Torah, waarmee gretigheid en liefde voor Gods Woord wordt getoond. Voor het Joodse volk dient het als een krachtige uitdrukking van hun voortdurende toewijding aan het verbond.

Huizen en synagogen zijn vaak versierd met groen en bloemen, een weerspiegeling van de Joodse traditie dat de berg Sinaï symbolisch in bloei barstte toen de Torah werd gegeven. Deze versieringen vertegenwoordigen spirituele vernieuwing, schoonheid en de bloei van het leven dat God door de Torah in de wereld bracht, waardoor niet alleen het land maar ook de harten van Zijn volk werden vernieuwd. In bredere zin was het een transformerende gebeurtenis, niet alleen voor het volk van Israël, maar voor de hele wereld.

Sjavoeot valt vijftig dagen na Pesach en markeert het einde van het tellen van de Omer, een periode die de fysieke bevrijding van de Israëlieten uit Egypte verbindt met hun spirituele transformatie op de Sinaï. In de oudheid werd het Omer-offer, een gerstschoof, naar de tempel gebracht, wat het begin van de graanoogst aangaf. De vijftig dagen vertegenwoordigen de tijd die gerst en tarwe nodig hebben om te rijpen, waarbij tarwe rond Sjavoeot wordt geoogst en geofferd.

Op dezelfde manier gaf deze periode de Israëlieten de tijd om zich geestelijk voor te bereiden en volwassen te worden, waardoor ze de Torah volledig konden ontvangen en een verbond met God konden sluiten. Het Omer-offer symboliseert het verband tussen fysiek voedsel en spirituele vernieuwing, en benadrukt de centrale rol van Sjavoeot bij het voltooien van de reis van de Israëlieten van fysieke bevrijding op Pesach tot een diepere, meer intieme relatie met God op Sjavoeot.

Het verhaal van Ruth, dat traditioneel op deze feestdag wordt gelezen, ontvouwt zich tijdens het oogstseizoen en weerspiegelt het hart van Sjavoeot. Dit vindt plaats te midden van het verzamelen van graan en verdiept de betekenis van het Ruth-verhaal. Ruth, een Moabitische vrouw, maakte de moedige keuze om haar vaderland achter zich te laten en de God van Israël te volgen: “Uw volk zal mijn volk zijn, en uw God mijn God.” (Ruth 1:16) Deze daad van persoonlijke bekering en loyaliteit weerspiegelt de collectieve aanvaarding van de Torah door de Israëlieten bij de Sinaï. Net zoals ze ‘ja’ zeiden tegen Gods verbond, ging Ruth gewillig een nieuwe identiteit en relatie met de God van Israël aan. Opmerkelijk genoeg werd zij de overgrootmoeder van koning David, die volgens de overlevering zowel op Sjavoeot werd geboren als stierf.

Een ander gekoesterd gebruik van Sjavoeot is het eten van zuivelproducten – cheesecake, blintzes, kugel en meer. Deze traditie heeft verschillende betekenislagen. De Torah wordt vergeleken met melk, gebaseerd op Hooglied 4:11: “Melk en honing zijn onder uw tong.” Net zoals melk het lichaam voedt, voedt de Torah de ziel. De zuiverheid en zoetheid van zuivel symboliseren de geestelijke rijkdom van Gods Woord. Er zijn ook praktische redenen achter deze gewoonte. Toen de Israëlieten de Torah ontvingen, hadden ze de wetten van kasjroet (koosjere spijswetten) nog niet aangenomen, dus kozen ze ervoor om eenvoudige zuivelmaaltijden te eten. En net zoals het Beloofde Land wordt beschreven als “een land dat overvloeit van melk en honing” (Exodus 3:8), dienen zuivelproducten als een herinnering aan de overvloed en zegeningen die aan dit heilige land verbonden zijn.

Voor christenen staat deze feestdag bekend als Pinksteren — van het Griekse woord voor “vijftigste” — wat overeenkomt met de vijftig dagen na het Pascha. Tijdens Pinksteren herdenken we de uitstorting van de Heilige Geest zoals beschreven in Handelingen 2:1-4, toen Gods aanwezigheid op een nieuwe en krachtige manier over de volgelingen van Jezus kwam. Ook dit is een moment van verbond. Zoals Paulus schrijft: “Hij heeft Zijn zegel van eigendom op ons gezet en Zijn Geest in ons hart gelegd als een onderpand, die garant staat voor wat komen gaat.” (2 Korintiërs 1:22 NBV) Net zoals God de Israëlieten bij de Sinaï met Zich verloofde, wordt Pinksteren gezien als een nieuwe verloving, waarbij de Heilige Geest wordt gegeven als een soort verlovingsring, of “zegel” – een belofte van wat komen gaat.

Het verhaal van Ruth herinnert ons eraan dat een verbond altijd een keuze is. Net zoals zij ervoor koos om naast Israël te staan, zijn ook wij geroepen om te beslissen: zullen we achter God en Zijn volk staan, of zullen we ons afkeren? Sjavoeot nodigt ons uit voor een jaarlijkse “geloftevernieuwing”, en roept ons op om onze toewijding aan God opnieuw te bevestigen en nogmaals “ik wil” te zeggen tegen de goddelijke relatie die Hij ons biedt.

Net als Ruth staan we allemaal voor een geestelijk kruispunt. Mogen we de moed hebben om trouw te verkiezen boven comfort, toewijding boven gemak en loyaliteit boven zelfgenoegzaamheid – ervoor kiezen om in het verbond met God te wandelen. En als we dat doen, mogen we voortdurend vernieuwd worden door de schoonheid, rijkdom en liefde van Gods eeuwige belofte. Want in elke generatie blijft de uitnodiging om weer “ja” te zeggen. Ja tegen de liefde die bevrijdt, het Woord dat leidt, de Geest Die ons als de Zijnen markeert, en de belofte die niet met inkt is geschreven, maar in ons hart – onfeilbaar en altijd waar.

Hij is onze Bruidegom en wij zijn Zijn geliefde – “Want uw Maker is uw man, de Heer der heerscharen is Zijn Naam.”(Jesaja 54:5)

Geschreven door Marelinke van der Riet
Hoofdfoto: De berg Sinaï. (Artem Labunsky/Unsplash)