Bibi and Sara Netanyahu

Volgens alle opiniepeilers zouden de verkiezingen in Israël weer een echte nagelbijter moeten zijn. In plaats daarvan lijkt het erop dat Benjamin Netanyahu – al de langstzittende premier van Israël – verrassend gemakkelijk een rechts-van-het-centrum regering kan gaan vormen, met een comfortabele marge van tenminste 65 Knesseth-zetels.

Ongetwijfeld voelen de meeste Israëli’s zich opgelucht dat de politieke impasse die het land in de afgelopen 43 maanden tot vijf verkiezingscampagnes dwong, is doorbroken. En velen zijn ook blij dat een sterke en bewezen leider als Netanyahu klaar staat om de teugels van het leiderschap opnieuw over te nemen. Het voelt voor Bibi inderdaad als een terugkeer naar de normaliteit om weer terug te zijn in de residentie van de officiële premier aan de Balfourstraat in Jeruzalem.

Bij het beoordelen van de laatste verkiezingsresultaten is het allereerst vermeldenswaard dat de natie op de een of andere manier veilig, sterk en welvarend is gebleven in de afgelopen vier jaar van politieke patstelling, ook al ontbrak het aan een stabiele regering met een duidelijk mandaat om te regeren. En daarvoor moeten we dankbaar zijn voor Gods hand van voorzienigheid over Israël.

De peilingen lieten weer een spannende race zien, toch was er een verrassend resultaat. Dat komt doordat verschillende partijen die dicht bij de kiesdrempel om de Knesseth binnen te komen zaten, er niet in slaagden om over die drempel heen te komen. Hierdoor kreeg het kamp van Netanyahu een veel grotere marge van overwinning dan verwacht.

Aan de linkerkant betekende het falen van Meretz en een van de drie belangrijkste Arabische partijen (Balad) om de minimumdrempel van 3,25% te bereiken, dat tenminste acht Knesseth-zetels elders moesten worden herverdeeld, en ze lijken grotendeels naar rechts te zijn gevallen.

In het Centrum hoopte Yair Lapid terrein te winnen bij de kiezers door op het laatste moment de Zeegrens-overeenkomst tussen Israël en Libanon te sluiten, ondanks het feit dat hij geen mandaat had om zo’n riskante, verreikende beslissing te nemen als interim-premier. Hoewel zijn Yesh Atid-partij het goed deed met 24 Knesseth-zetels, was deze actie waarschijnlijk een van de belangrijkste factoren die meer mensen aan de rechterkant motiveerden om deze keer te gaan stemmen, omdat de opkomst de hoogste was in meer dan 20 jaar.

Benny Gantz en Gideon Sa’ar van de meer centrum georiënteerde alliantie van Nationale Eenheid hebben nooit echt klappen gekregen tegen Netanyahu of Lapid en eindigden met maar 12 zetels. Ze zeggen dat ze op weg zijn naar de oppositie met Lapid, hoewel er misschien een paar afgescheiden parlementsleden op hun lijst staan die Netanyahu zouden kunnen overtuigen om toe te treden tot zijn coalitieregering.

En rechts, het land is al enige tijd naar rechts gericht, met ongeveer 62% van de Israëli’s die zichzelf identificeren als rechts, volgens een recente studie van het Israel Democracy Institute. Rekening houdend met de Arabische sector betekent dit dat de Joodse stem zwaar naar het nationalistische kamp ging, permanent geleid door Netanyahu en zijn Likud-partij, die deze ronde 32 Knesseth-zetels vergaarde.

Netanyahu heeft met succes de kansen van Ayelet Shaked en het Joodse Huis tot zinken gebracht door al hun kiezers eraan te herinneren dat haar factie had samengewerkt met de “Moslimbroederschap” door Ra’am in de vorige coalitie te brengen. Dit betekende dat hun 7 zetels uit de laatste Knesseth elders op rechts gingen.

De belangrijkste begunstigde lijkt de religieus-zionistische afstemming onder leiding van Bezalel Smotrich en Itamar Ben Gvir te zijn geweest, die zijn aantal meer dan verdubbelde tot 14 Knesseth-zetels. Al enige tijd is van hun sterkste pitches dat Netanyahu zwak is geweest in het licht van druk van buitenaf, vooral vanuit Washington, en een stem voor hen is een stem om Bibi’s voeten aan het vuur te houden. Het lijkt erop dat veel van de Naftali Bennett-Ayelet Shaked-kiezers van recente verkiezingen de lijn hebben gekocht en besloten dat het beter is om hem in te dekken vanuit zijn eigen regering in plaats van Netanyahu te boycotten.

Nu de ultraorthodoxe partijen Shas en United Torah Judaism het ook beter doen dan verwacht, heeft Netanyahu meer dan genoeg “natuurlijke partners” aan de rechterkant om binnen een paar korte weken een regering te vormen. Maar waar zal hij het land precies naartoe brengen nu hij weer aan de macht is?

Bibi is de zoon van een bekende Joodse historicus, Benzion Netanyahu, en ook hij heeft een sterk gevoel voor geschiedenis en in het bijzonder voor zijn plaats in de hedendaagse saga van Israël. Hij bleef in het spel gedurende deze vijf verkiezingscycli, ondanks de enorme druk en afleiding van de drie strafzaken tegen hem, die politieke rivalen meedogenloos hebben gebruikt om Netanyahu te bezoedelen als een gevaar voor de Israëlische democratie. Maar wat dreef hem om door te zetten?

Zeker, hij voelt dat zijn toch al ongekende erfenis nog niet compleet is; dat hij nog iets opmerkelijks te bereiken heeft bij het vormgeven van Israëls nationale bestemming. Heeft hij nog steeds een rol te spelen in het bevrijden van Israël van de dreigende Iraanse nucleaire dreiging? Is hij teruggekeerd om de Abraham-akkoorden uit te breiden door een historische doorbraak met Saoedi-Arabië te bezegelen? Hij heeft immers naar verluidt al een ontmoeting gehad met de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman. Of zal hij eindelijk de dreiging van het Palestijnse terrorisme wegnemen en hun zaak buitenspel zetten?

De tijd zal het leren, maar de meer directe vraag is in hoeverre Netanyahu zal moeten vertrouwen op de extreemrechtse partijen in zijn aanstaande coalitie. Velen in binnen- en buitenland zijn verontrust door de intolerante opvattingen over de LGBT-beweging die worden geuit door leden van de religieus-zionistische lijn. Misschien nog zorgwekkender is dat sommigen nog steeds Kahanistische opvattingen hebben – wat betekent dat ze Arabieren met geweld uit het land zouden willen overbrengen. En Itamar Ben Gvir, in het bijzonder, staat bekend om het ensceneren van provocerende acties bij bekende brandhaarden zoals de Tempelberg en het graf van Simon de Rechtvaardige in Sheikh Jarrah.

Netanyahu heeft geantwoord dat hij het beleid van de nieuwe regering zal bepalen en dus zijn deze twijfels over zijn waarschijnlijke coalitiepartners overdreven. Maar Smotrich en Ben Gvir hebben al bewezen dat ze de besluitvorming van Netanyahu kunnen beïnvloeden. Ondanks zijn ontkenningen waren er de afgelopen jaren aanhoudende berichten dat Netanyahu zelf ooit gesprekken voerde met Ra’am-leider Mansour Abbas over het toetreden tot hem in een coalitie of op zijn minst het ondersteunen van buiten de regering, en het waren Smotrich en Ben Gvir die Bibi dwongen om de inspanning te staken.

Ongetwijfeld heeft deze verkiezing de ironische situatie waarin Israël zich nu bevindt naar voren gebracht. Zal het, in een tijd waarin de Joodse staat nieuwe deuren opent van verzoening en normalisatie met Arabische landen in de hele regio door middel van de Abraham-akkoorden, ook in staat zijn om de betrekkingen met zijn eigen Arabische bevolking te verzoenen? Dat zou een bewonderenswaardig doel zijn voor Netanyahu om aan zijn nalatenschap toe te voegen, ook al zal Ben Gvir hem zeker de hele weg bestrijden.

Bekijk hieronder de ICEJ Webinar Series-discussie over de verkiezingsresultaten van Israël.

Door: David Parsons, ICEJ Vice President & Senior Woordvoerder