De historisch beladen relatie tussen christenen en joden heeft de afgelopen eeuw een dramatische verandering ondergaan. Het dieptepunt voor onze twee religies werd ongetwijfeld bereikt in 1945 toen de schoorstenen van Auschwitz werden blootgelegd en de wereld vernam van de afschuwelijke misdaden die Duitsland in het hart van christelijk Europa had begaan. De zes miljoen joden die tijdens de Holocaust zijn vermoord, waren het dieptepunt van bijna 2000 jaar vijandigheid tussen christenen en joden. De antisemitische wreedheden begaan door veel kerkvaders, de kruistochten, de inquisitie, de talloze pogroms in heel Europa, hebben allemaal de weg vrijgemaakt voor de grootste misdaad in de menselijke geschiedenis – de nazi-genocide op de joden, die werd gepleegd door mijn thuisland.

Zeventig jaar later herinner ik me nog goed dat wijlen president van Israël, Shimon Peres, een nieuwjaarsreceptie voor lokale christelijke leiders in Jeruzalem toesprak door te stellen: “De joods-christelijke betrekkingen hebben een historisch hoogtepunt bereikt. Ze zijn nog nooit zo goed geweest als vandaag.” Evenzo heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu herhaaldelijk verklaard: “Evangelische christenen zijn tegenwoordig de beste vrienden van Israël.” En de voormalige Israëlische ambassadeur in de VS, Ron Dermer, heeft onlangs velen in de Joodse wereld van streek gemaakt door te suggereren dat evangelische steun voor Israël tegenwoordig belangrijker is dan die van de Joodse gemeenschap in het buitenland. Of dit nu waar is of niet, we moeten nadenken over het mysterie waarom zoveel christenen plotseling zo veel om Israël en het Joodse volk geven na zoveel eeuwen van antisemitisme.

Allereerst is het belangrijk om te begrijpen dat de evangelische ijver voor Israël niet alleen begon met de regering-Trump in Washington – zoals sommige media je willen doen geloven. De oprichting van de Internationale Christelijke Ambassade Jeruzalem vond plaats in 1980 als een uitdrukking van de wereldwijde vloedgolf van christelijk zionisme die in die dagen al opkwam. Zelfs daarvoor had de oprichtende leider van Israël, David Ben-Gurion, contact met vriendelijke evangelische leiders zoals Oral Roberts, Billy Graham en W.A. Criswell. Toch dateert het zelfs verder terug dan Israëls nationale wedergeboorte in 1948, en kan worden herleid tot een onwaarschijnlijke figuur – Maarten Luther. Ja dat klopt! De hervormer Maarten Luther, bekend van zijn beruchte boek ‘Over de joden en hun leugens’, later geciteerd door Adolf Hitler en de nazi’s om hun misdaden tegen de joden te verdedigen. Deze zelfde Maarten Luther zette, ondanks het antisemitisme van zijn latere jaren, eigenhandig de krachten in beweging die de moderne evangelische, pro-Israëlische beweging voortbrachten. Ten eerste democratiseerde hij ‘christenen als niemand voor hem door de nadruk te leggen op het priesterschap van de gelovige – dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen geloofswandel’. Ten tweede was zijn grootste prestatie zijn vertaling van de hele Bijbel in een gewone Duitse taal. Anderen hadden de Bijbel al eerder vertaald, maar zijn inspanningen waren de eerste die succes hadden omdat ze parallel liepen met de komst van de informatiesnelweg van de 16e eeuw, de uitvinding van de drukpers door Johannes Gutenberg. Zijn pas vertaalde bijbel werd de allereerste bestseller in Europa, waardoor hij in elk Duits gezin terechtkwam dat hem kon betalen, en tartte alle pogingen om het boek door de katholieke kerk te verbieden. Zie je, eeuwenlang konden de meeste christenen in Europa niet lezen, en degenen die dat wel konden, werden niet aangemoedigd om de Schrift te lezen, die in het Latijn was. Alleen de geleerden konden het begrijpen en ze zeiden dat alleen priesters en theologen erover zouden moeten uitweiden. Maarten Luthers Duitse Bijbel zou dat voor altijd veranderen.

Al snel verschenen er in heel Europa nieuwe bijbelvertalingen, waardoor iedereen een bredere toegang kreeg tot Gods woord in het Engels, Frans of Duits. Het hervormde niet alleen het christelijk geloof, aangezien veel doctrines van de traditionele kerken snel als onbijbels werden ontmaskerd, maar het zorgde ook voor een revolutie in de manier waarop die nieuwe ‘bijbellezende christenen’ Israël en de joden zagen. Reeds aan het einde van de 16e eeuw ontdekten puriteinse theologen in Groot-Brittannië dat de Bijbel niet tegen de Joden was – zoals de kerk altijd had geleerd. Ze ontdekten ook dat bijna alle Hebreeuwse profeten een toekomstig herstel voorzagen voor de Joden in hun voorouderlijk thuisland – een thema dat werd herhaald door Jezus zelf (Mattheüs 19:28; Lukas 21:24) en door Paulus, de meest invloedrijke van de vroege apostelen (Romeinen 11).

John Wesley, mogelijk de grootste christelijke opwekkingsreiziger van de afgelopen eeuwen, verklaarde in zijn commentaren: “Als er één ding in de Bijbel wordt beloofd, is het het herstel van de Joden!” En de zogenaamde prins van predikers, Charles Spurgeon, voorspelde herhaaldelijk in zijn zondagse preken dat op een dag “de Joden zouden terugkeren naar hun land, en ze zullen een koning hebben en de oude steden herbouwen.” Soortgelijke leringen bestonden onder de Duitse piëtisten, wier sporen nog steeds te zien zijn in de Duitse kolonie van Jeruzalem. De beroemde Balfour-verklaring van 1917 werd afgelegd omdat Lord Balfour geloofde in de bijbelse belofte van een hersteld volk van Israël, net als Orde Wingate, die de vroege Joodse troepen trainde die later de IDF werden. Het is op deze kerkelijke bewegingen dat het moderne christelijke zionisme is gebouwd. Hoewel deze stromingen van het christendom blijven bestaan, vertegenwoordigen ze slechts een minderheid van historisch bestaan.

Maar dit is de afgelopen decennia veranderd. Prof. Philip Jenkins was een van de eersten die de historische groei van het evangelische christendom in onze tijd documenteerde. Van enkele tientallen miljoenen aanhangers in de jaren zeventig is hun aantal de afgelopen decennia tot 700 miljoen wereldwijd. En het gezicht van het evangelicalisme verandert voortdurend. Terwijl vroeger de gemiddelde evangelische christen in Londen, Dallas of Genève woonde, zijn ze tegenwoordig in grote getale te vinden in Peking, Manilla, Lagos of Sao Paulo. Toch hebben ze allemaal één ding gemeen: de Bijbel is hun bron van inspiratie en leiding, en komt vaak een liefde en zorg voor de ‘Mensen van het Boek’ – de Joden. Ik zal vergeten een aantal jaren geleden een groep kerkleiders in China ontmoeten. In de stad Wenchou werd ik enthousiast als de eerste persoon die uit Jeruzalem lesgaf. Ik gaf een bericht over het ABC van christelijke steun aan Israël. Toch verwonderde ik me erover dat wat ik deelde niets nieuws voor hen was. “Wie heeft je geleerd?” Ik vroeg hen. Ik zal het leidene gezicht van de belangrijkste Chinese nooit vergeten: “Waarom vraag je dat? Het staat allemaal in de Bijbel,’ hij. Het goede nieuws voor Israël is daarom dat er inderdaad een snelgroeiende evangelische beweging over de hele wereld is die stevig aan de zijde van Israël staat. We zien ze elk jaar op ons Loofhuttenfeest in Jeruzalem, bewegende zich christelijke pelgrims bij ons voegen uit China, de Filippijnen, Brazilië, Bolivia, Nigeria en zoveel andere landen. Wat nu het meest natuurlijke is, is dat hun steun niet gebonden is aan een politieke partij of agenda in Israël, maar aan hun geloof in Gods trouw aan volk, zijn premier is in Israël.

Toen deze week in twijfel werd getrokken, heb ik persoonlijk contact opgenomen met een aantal prominente evangelische leiders en zij hebben allemaal op een steun aan Israël bevestigd. Dit omvatte spirituele zaken zoals de Nigeriaanse predikant Enoch Adeboye, die toezicht houdt op de snelst kerkbeweging in Afrika met tientallen miljoenen actieve leden. “Onze steun voor Israël is gebaseerd op de basis van Gods woord en niet op dagelijkse veranderingen in de politiek”, vertelde hij me. Dit omvat ook apostel Rene Terra Nova uit Brazilië, die toezicht houdt op een kerknetwerk van meer dan drie miljoen evangelische gelovigen in Latijns-Amerika. Hij heeft zijn beweging niet alleen begonnen om altijd te bidden voor de gekozen regering van Israël, maar ze kunnen niet wachten om Israël te bezoeken helemaal het coronavirus is verdwenen, gepland wie er op de stoel van de premier zit.

Levens-bewegingen voor de enorme Word of beweging, die duizenden kerken heeft in de voormalige Sovjetrepubliek. Troy A. Miller, momenteel CEO van de National Religious Broadcasters Association in Amerika, heeft dezelfde bevestigde namen de miljoenen doelen, kijkers en lezers van zijn groep. Deze week schreef hij ons: “Gedurende de 77-jarige geschiedenis van NRB hebben lidmaatschap en raad van bestuur Israël altijd gesteund. NRB herkent dat de geschiedenis van Israël, inclusief de oprichting en het voortbestaan van staat de moderne Israël, de voorzienige hand van God het ontwikkelen en zijn toewijding om zijn beloften in Heilige Woord, de Bijbel, te hebben voltooid.” Het moet echter gezegd worden dat de standvastige steun voor Israël in westerse landen onder de jongere generatie wordt uitgedaagd, aangezien velen nu te vinden zijn in bewegingen voor sociale rechtvaardigheid en andere liberale oorzaken. Maar het feit dat Israëlische wetgevers voor de eerste keer een Arabische partij zich bij een regeringscoalitie aan te sluiten, kan zelfs enkele van deze jongere critici verrassen. Tot slot kan ik bevestigen dat de evangelische steun aan Israël niet zal verdwijnen. Integendeel, vanuit ons unieke uitkijkpunt hier in Jeruzalem zien we de beweging over de hele wereld sneller dan ooit groeien.

Deze unieke brug van verbintenis tussen joden en bijbel geloven heeft een grote toekomst. En een laatste punt: deze evangelische mensen zijn niet van plan zich met de politiek te bemoeien. Dit is de bewezen staat van dienst van de christelijke ambassade in de afgelopen vier decennia en het zal niet veranderen. Het is op deze gelovigen en kerkelijke bewegingen dat het moderne christelijke zionisme is gebouwd.